Iedereen kent de jaarringen van bomen wel en die kunnen ons niet alleen vertellen hoe oud een boom is geworden, maar ook veel vertellen over wanneer die bomen groeiden.
Dendrochronologie kan de leeftijd van hout tot ongeveer 12.400 jaar terug dateren. Bomen in een gematigd klimaat als in Nederland groeien in de zomer en rusten in de winter. Dit levert de karakteristieke ringen op. Daarnaast zijn de ringen breder in gunstige jaren en dunner bij minder gunstige jaren. Dat betekent dat gedurende de jaren een patroon ontstaat van dikkere en dunnere ringen, die uniek zijn voor een bepaalde periode in een bepaald gebied. Het maakt hierbij nogal uit of het hout uit relatief natte gebieden (zoals bij rivieren) of juist droge gebieden (op zandgronden) komt. Bomen uit de droge gebieden hebben aanzienlijk meer last van droogtes dan die in nattere gebieden. Daarom moeten voor deze categorieën aparte referentiecollecties worden aangelegd om die verschillen dan ook te kunnen vaststellen. Dergelijke referentiecollecties hebben we inmiddels in Nederland. Bovendien is het mogelijk om geïmporteerd hout te herkennen aan referentiecollecties uit andere landen.
Om een goede analyse te kunnen doen is niet elke houtsoort even geschikt. Eikenhout heeft de voorkeur, maar ook es, iep, beuk, zilverspar en grove den zijn geschikt. Uit het hout wordt een schijf van ongeveer vijf centimeter gehaald op de plek met de grootste diameter. Om een goede analyse te kunnen doen moet het hout over minstens zestig ringen beschikken. Een voorbeeld van een monstername is deze foto van Hannes Grobe/AWI – Eigen werk, CC BY-SA 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1135047
Door hout uit dezelfde omgeving uit verschillende perioden te verzamelen, kunnen overlappende reeksen ringen de tijdspanne van de referentiecollectie uitbreiden of meer zekerheid bieden over de betreffende referentiecollectie.
De resultaten van dendrochronologisch onderzoek wordt bij voorkeur opgeslagen in het dendrochronologisch e-depot van DataverseNL.
Bronnen:
– Digital Collaboratory for Cultural Dendrochronology (DCCD)
– Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Dendrochronologie
– Wikipedia – Dendrochronologie